Waarom ik sympathiseer met Extinction Rebellion

Sinds vijf maanden voel ik mij verbonden met de beweging Extinction Rebellion. Wat heeft mij bewogen om mij aan te sluiten bij deze club?

Als ik hierover nadenk zie ik een combinatie van factoren. De directe aanleiding is wel geweest dat in januari 2023 een aantal mensen van XR ‘preventief’ gearresteerd werden (van hun bed gelicht) omdat zij zouden hebben opgeroepen mee te doen aan de blokkade van het begin van de snelweg A12 in Den Haag. Dit stuk weg ligt precies tussen het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer.

Het contrast met de acties van de boze boeren was dermate absurd dat ik besloot mij aan te sluiten

Het contrast met de acties van boze boeren was dermate absurd dat ik besloot mij aan te sluiten als sympathisant van Extinction Rebellion. Ik denk hierbij aan de boeren die mensen intimideerden, bijvoorbeeld minister Sigrid Kaag; boeren die met tractoren het verkeer op de snelweg in gevaar brachten, en die asbest op de snelweg stortten. Daarbij kwam dat ik steeds bezorgder werd over de natuur in ons land, en over het uitblijven van concrete maatregelen om de enorme stikstofuitstoot van onder andere de intensieve veehouderij aan te pakken. Inmiddels zijn we weer een half jaar verder met het vooruitschuiven van maatregelen.

Ik begon op een gegeven ogenblik te beseffen dat het nieuws van veertig à vijftig jaar geleden van de Club van Rome, in het rapport Grenzen aan de groei, en het nieuws over mestoverschotten die onze natuur aantasten, nu in een kritieke fase terechtkomt. En al die vijf decennia konden en mochten (moesten?) veehouders hun bedrijf uitbreiden: nog meer koeien, varkens en kippen, nog meer uitstoot van CO2 en stikstof. Met steeds minder biodiversiteit als gevolg.

Grenzen aan de groei

Inmiddels is op internationaal niveau afgesproken dat de opwarming van de aarde maximaal 1,5 graad mag zijn in het jaar 2030. Maar als we naar het beleid van onze overheid kijken, zien we dat concrete maatregelen uitblijven.

Ik voelde woede in mij opkomen. Nu vind ik woede beter dan het gevoel van gelatenheid dat ik eerder had: ‘Ach het zal wel meevallen, er komen wel afdoende maatregelen om dit probleem op te lossen’; en: ‘Wie dan leeft, wie dan zorgt’. Het had geen zin om je hierover druk te maken: wat kun je eraan doen? Bij nader inzien vind ik deze houding er een van de kop in het zand steken en ook van wanhoop. Het is – vind ik nu – beter een houding van HOOP te hebben. Hoop is iets wat je creëert door je daden. Door hoop ontsnap je aan het beklemmende gevoel dat je machteloos bent. Want natuurlijk kun je als mens iets doen. Je hoeft alleen maar ergens te beginnen of bij aan te haken.

Op de scheurkalender bij ons thuis stond op 5 mei een tekst van Anne Frank: ‘Wat geweldig dat niemand ook maar één moment hoeft te wachten met het verbeteren van de wereld.’

Inmiddels is er een interview geweest met dominee Rozemarijn van ’t Einde, in ons blad Mondig (2 – 2023). Daarna ben ik haar boekje Rebelleren voor het leven gaan lezen. Dat heeft mij geholpen om niet alleen mijn betrokkenheid als burger van Nederland te zien, maar ook de betrokkenheid van onze overheid en andere overheden. Zeker, ik was als bewuste burger al zover dat ik zonnepanelen op het dak van ons huis heb laten aanbrengen; ook pak ik meestal de fiets en laat ik de auto staan. En verder ben ik best een braaf mens die op tijd zijn belasting betaalt.

Rebelleren voor het leven

Maar dan nu de betrokkenheid van onze overheid. Grote bedrijven als Shell, die belang hebben bij het voortbestaan van vervuilende fossiele brandstoffen, genieten forse belastingkortingen en -vrijstellingen. Een bekend voorbeeld is de subsidie van de vliegtuigbrandstof, kerosine. Per jaar subsidieert onze Nederlandse overheid de fossiele industrie met € 30 miljard. De term ‘subsidie’ in dit verband is afkomstig van de Wereldbank, niet van een of ander activistisch groepje! Dan voel ik woede opkomen. En bij internationale klimaattoppen, die beogen de opwarming van de aarde te stoppen, schuiven honderden mensen van de zogenoemde fossiele industrieën aan. Alsof Marlboro gevraagd wordt een plan te maken om mensen te laten stoppen met roken. Die zogenoemde fossiele industrieën zorgen er dus voor dat de gestelde klimaatdoelen niet gehaald worden. De urgentie van maatregelen die echt de opwarming van de aarde stoppen, wordt steeds groter. Maar echte maatregelen blijven uit.

Klimaatrechtvaardigheid moet voorop worden gesteld

Drie maanden geleden ben ik naar een Actietraining van XR geweest, bij mij in de buurt. Ook daar werd ik geïnspireerd door de waarden van Extinction Rebellion: geweldloos maar actief. Doe als medestander wat binnen je mogelijkheden ligt. Je bent dus niet ‘verplicht’ om mee te doen aan een blokkade op de rijbaan, of je te laten vastlijmen op het wegdek. Doe wat je kunt, binnen je mogelijkheden. Bij mij is dat erover praten, preken, schrijven.  Dominee Rozemarijn van ’t Einde noemt in haar boekje Rebelleren voor het leven per hoofdstuk mogelijkheden wat je kunt doen, ook binnen je geloofsgemeenschap.

Daarbij gaan wij ervan uit dat er toenemend bewustzijn komt van de noodzaak om echt maatregelen te nemen, om klimaatrechtvaardigheid voorop te stelen. Dan is het hopelijk niet te laat voor het afwenden van een echte klimaatcatastrofe.

André Maris is lid van de doopsgezinde gemeente Apeldoorn en redactielid van Mondig

Tekst: Andé Maris
Beeld: Li-An Lim