Jaarthema 2020 – 2021

Thuis op aarde 

‘What a wonderful world’ zong Louis Armstrong in 1967. Twee jaar later had die andere Armstrong eenzelfde ervaring toen hij de aarde in zijn geheel van grote afstand kon zien.
Wij zullen niet gauw de kans krijgen om de aarde vanuit de ruimte te bekijken. Wel hebben we het voorrecht op deze aarde te wonen. Ervaren we dat voorrecht ook? Jubelen wij over ons bestaan op aarde? Of vinden wij het moeilijk om de aarde als een wonderful world te zien?

Wij mogen op aarde wonen, maar dat houdt niet vanzelfsprekend in dat we ons er ook thuis voelen. Ergens wonen geeft namelijk niet direct een thuisgevoel. Een lied van de bekende dichter/theoloog Huub Oosterhuis zegt het al: ‘Wonen overal, nergens thuis’. In hetzelfde lied wordt echter ook een brug geslagen tussen wonen en je thuis voelen, met de wens en oproep: ‘Mensen, veel geluk!’ Deze oproep laat zien hoe wij door geluk te schenken iedereen een thuisgevoel kunnen geven.

De aarde is niet alleen onze verblijfplaats – we wonen er -, maar ook de plek waarvoor wij met elkaar verantwoordelijkheid dragen: verantwoordelijkheid om er gelukkig (thuis) te kunnen zijn. Door geluk te scheppen voor anderen en onszelf geven wij gevolg aan het liefdesgebod: ‘Heb je naaste lief als jezelf’, waarvan de bijbel spreekt.

Aan het begin van het bijbelboek Genesis staat dat God aan de mens, als deel van de schepping en als Zijn evenbeeld, de taak en de zin heeft gegeven om die aarde met alles wat erop leeft te bewerken en te bewaren. De aarde is dus aan onze daadwerkelijke zorg toevertrouwd.Maar precies daar doemen vele problemen op, want in de dagelijkse werkelijkheid lijkt die zorg verwaarloosd te worden. Plastic soep in de oceaan, steeds verdergaande ontbossing door menselijk ingrijpen, scepsis tegenover klimaatmaatregelen, blijvende CO2-uitstoot… Het lijkt er soms op dat de aarde als ons huis in elkaar aan het storten is.

Mede door de alarmerende berichten van milieu- en klimaatwetenschappers krijgen we vaak het gevoel machteloos te staan tegenover de huidige ontwikkelingen. Verreweg de meesten van ons zitten niet in raden, besturen of fora waar grote en verstrekkende besluiten worden genomen. Maar evenmin willen we (niet) genomen, of verkeerde, beslissingen passief ondergaan. Juist omdat wij willen dat iedereen zich op aarde thuis kan voelen, en omdat wij ons realiseren dat die aarde ons als rentmeesters is toevertrouwd. Daarom blijven wij zoeken naar mogelijkheden om op bescheiden wijze de aarde bewoonbaar te maken en te houden.

Bewoonbaar voor de tallozen die bezorgd zijn over de eigen natuurlijke leefomgeving.
Bewoonbaar voor hen die zoeken naar werk om in eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Bewoonbaar voor de velen die zoeken naar een mogelijkheid om passend onderwijs te krijgen voor hun kinderen. Bewoonbaar voor diegenen die zorg nodig hebben omdat zij niet meer op eigen kracht verder kunnen. 

Zijn het niet deze vier zaken waarover de grootste bestaansonzekerheid bestaat? De grote
migratiestromen naar de westerse wereld zijn er het bewijs van. Hoe inspirerend zijn dan de tegenbewegingen die her en der opkomen. Vol optimisme en idealisme bevordert een groeiend aantal mensen, in onderlinge samenwerking en door hun dagelijkse keuzes en daden, een betere bewoonbaarheid van de aarde. Bijvoorbeeld jongeren die afzien van eigen autobezit en in plaats daarvan gaan autodelen. Of mensen die uit bezorgdheid voor de toekomst van hun kinderen flexitariër, vegetariër of veganist worden. Ook de opkomst van de zogenaamde vliegschaamte is een teken dat niet alles bij het oude hoeft te blijven.

Komend jaar zal voor ons allemaal de vraag centraal staan hoe wij zelf, met onze bescheiden mogelijkheden, een bijdrage kunnen leveren aan de bewoonbaarheid van de aarde als een thuis voor iedereen. Zodat onzekerheden over leefmilieu, werk, onderwijs en zorgverlening op zijn minst verminderd worden. Rentmeesterschap geldt niet alleen diegenen die de grote (wereld-)politieke beslissingen nemen. Ook ons is rentmeesterschap toevertrouwd, om de aarde zodanig te bewerken en te bewaren dat dat een plaats wordt en blijft waar wij ons allemaal thuis kunnen voelen. Onze bijdragen zullen bovendien ons leven betekenis en zin geven.