Menno Simons Preekprijs 2023
toegekend aan ds. Joachim Leberecht, Herzogenrath, Duitsland
Op zondag 3 september 2023 zal de Arbeitsstelle Theologie der Friedenskirchen (Universiteit Hamburg), samen met de doopsgezinde gemeente Hamburg-Altona, de internationale Menno Simons Preekprijs uitreiken aan Joachim Leberecht, predikant van de Evangelische (-Unierte) Lydia-Gemeinde Herzogenrath. De openbare prijsuitreiking zal plaatsvinden na de kerkdienst in de doopsgezinde gemeente Hamburg-Altona (10.00 uur), waarin de bekroonde preek zal worden uitgesproken. Alle belangstellenden zijn hiervoor van harte uitgenodigd. De bijeenkomst kan ook worden gevolgd via de live-uitzending: https://www.youtube.com/c/MennonitengemeindeZuHamburgUndAltona
De bekroonde preek werd voor het eerst gehouden op Goede Vrijdag 2022 in de Markuskirche in Herzogenrath. Deze maakte onderdeel uit van een reeks passiepreken over ‘Zeven dromen uit het Boek der Boeken’. Verrassend genoeg gaat de preek uit van de nachtmerrie van de vrouw van Pilatus. Wat in het Evangelie maar één vers beslaat, wordt een uitvoerig verhaal in het boek Christuslegendes van Selma Lagerlöf. In deze droom duiken de oorlogsslachtoffers van alle tijden op om ‘de grote profeet van
Nazareth’ te zoeken die ‘oorlog en vijandschap zal afschaffen en vrede op aarde zal brengen’. Ze worden teleurgesteld, want ‘Pilatus heeft hem gedood’.
De preek legt in heldere, bondige taal een direct verband tussen deze nachtmerrie en de huidige oorlogservaring in Oekraïne: ‘De inzet is niet op vrede, maar op oorlog. De droom van de vrede is in duigen gevallen.’ Volgens de legende werd Claudia Procula later zelf christen, ‘liet zich meeslepen door de goedheid, liefde en geweldloosheid van haar Heer’ en stierf als martelares. Op Goede Vrijdag herinnert de prediker aan het offer van Jezus aan het kruis en concludeert: ‘We moeten geen mensen meer offeren. Het is eens en voor altijd genoeg.’ De prediker schaamt zich voor de houding van de kerkleiders in deze oorlog en herinnert aan het getuigenis van de dienstweigeraars. ‘Door Jezus’ dood zijn wij bevrijd en geroepen tot geweldloos verzet’, besluit de preek.
Ds. Joachim Leberecht is al dertig jaar dominee in de Evangelische Kirche in het Rijnland (EKiR), eerst in Braunfels in Hessen en sinds tien jaar in Herzogenrath, nabij het drielandenpunt bij Aken. Met het doel de preekcultuur te versterken, creëerde hij de Herzogenrather Passionspredigten in de Marcuskerk.
Leberecht studeerde protestantse theologie aan de Kirchliche Hochschule Berlin en in Tübingen. De dominee, die een passie heeft voor kunst en literatuur, bevordert als redacteur het vertellen van verhalen en het geven van geestelijke impulsen, middels de organisatie van lezingen en literaire discussies. Als pastor maakt hij deel uit van het Aachener Seelsorgenetzwerk – Seelsorge buchen. Hij is ook actief als docent in de opleiding voor noodpastoraat.
Joachim Leberecht wil het gevoel van onmacht tegenover de oorlog in Oekraïne niet laten zegevieren en staat elke donderdag met een poster op de weekmarkt in Herzogenrath-Mitte. Hij roept Rusland en Oekraïne op: leg de wapens neer!
De Internationale Menno Simons Preekprijs wil preken aanmoedigen en eren die het bijbels getuigenis in het licht van de dopers-mennonitische traditie ter sprake brengen. Zij dienen op basis van een oecumenische grondhouding de vredeskerk-oriëntatie te bevorderen en in geloofwaardigheid te overtuigen, teneinde spirituele steun te bieden. Verder dienen de preken inhoudelijke discussie over actuele kwesties in de samenleving te stimuleren, over de eigen confessionele grenzen heen.
De prijs werd geschonken door dr. h.c. Annelie Kümpers-Greve (1946-2017), die lid was van de doopsgezinde gemeente Hamburg-Altona. De prijs is begiftigd met 2.000 euro, waarvan de helft naar de prijswinnaar gaat en de helft naar zijn of haar thuisgemeente.
De jury bestaat uit doopsgezinde theologen uit verschillende landen, en wordt voorgezeten door prof. dr. Fernando Enns (Leerstoel Theologie van de Vredeskerken), waarbij prof. em. dr. Hans-Martin Gutmann (Praktische Theologie, Universiteit van Hamburg) optreedt als extern recensent. Andere leden van de jury zijn Lukas Amstutz (Zwitserland), ds. Birgit Foth (Ludwigshafen), ds. dr. Christiane Karrer-Grube (Nederland), dr. Andrés Pacheco Lozano (Colombia/Nederland) en Heinrich Wiens (Detmold).
Foto: Juliane Siekmann
