Haarlemse Doopsgezinde Tijdlijn geopend
Al zo’n vijf eeuwen maken doopsgezinden deel uit van de geschiedenis van Haarlem. Ooit werden zij als ‘ketters’ veroordeeld en eindigden zij op de brandstapel op de Grote Markt, later leverden zij een grote bijdrage aan de stad, onder meer op sociaal-maatschappelijk gebied. Tot op de dag van vandaag is dat het geval. De onlangs geopende Haarlemse Doopsgezinde Tijdlijn neemt bezoekers in vogelvlucht mee langs vijf eeuwen doopsgezinden in Haarlem.
Ieder figuur in de tijdlijn staat symbool voor een tijdsperiode in de (doopsgezinde) geschiedenis in Haarlem. Zo representeert Pieter Teyler van der Hulst, naamgever van onder meer het museum, de 18e eeuw en de Verlichting. Terwijl ‘zuster Schellingerhout’ symbool staat voor de 20e eeuw, waarin de doopsgezinde gemeente veel oog had voor de zorg voor de zwakkeren in de samenleving, onder meer voor weduwen, wezen en zieken. Andere figuren in de tijdlijn zijn de martelaar Joriaen Simons die streed voor geloofsvrijheid in de 16e eeuw), schilder en architect Jan de Bray (17e eeuw) en Jansje van Goor (19e eeuw). Zij was een verstandelijk beperkt meisje naar wie cadeauwinkel en lunchroom De Wereld van Jansje is genoemd.
Het idee voor de Haarlemse Doopsgezinde Tijdlijn ontstond toen een oude ingang van het in 1683 gerealiseerde kerkgebouw werd herontdekt. Die ingang, bereikbaar door een poort in de Frankestraat, is al jaren niet meer in gebruik. Het is echter de enige plek waar goed zicht is op de door Jan de Bray ontworpen kerk. Er werd besloten het achterliggende binnenpleintje op te knappen en ‘De Poort’ open te stellen. Op de binnenplaats achter De Poort is een muur die wordt onderbroken door pilasters, zodat er vijf vlakken ontstaan. Al snel vormde zich het idee om op ieder vlak iets te vertellen over een eeuw in de Haarlemse doopsgezinde geschiedenis.
Symboliek en anachronismen
Voor de tijdlijn werden vijf gemeenteleden van Doopsgezind Haarlem geportretteerd als historisch karakter. Naast historisch verantwoorde kleding en de juiste ruimtes om de personages te fotograferen, waaronder het Haarlemse stadhuis, bevat elke foto meerdere lagen. Zo is in elk beeld een vrucht verstopt met een symbolische betekenis én een anachronisme, oftewel een voorwerp dat niet thuishoort in de tijd van het personage. De foto van Joriaen Simonsz bevat een walnoot – symbool voor levenskracht, wijsheid en een nieuw begin – en op het bureau van Pieter Teyler ligt een moderne balpen. Bij elke foto wordt uitleg gegeven over de historische figuur en is een qr-code te scannen om meer achtergrondinformatie te beluisteren.
Met het openstellen van De Poort en de realisatie van de Haarlemse Doopsgezinde Tijdlijn wil Doopsgezind Haarlem verleden, heden en toekomst met elkaar verbinden. Zo is het idee om een doorlooproute te realiseren van de Frankestraat naar de Grote Houtstraat: vanaf de historische ingang De Poort via de kerkzaal naar fotogalerie De Gang en De Wereld van Jansje.
De Haarlemse Doopsgezinde Tijdlijn, ingang Frankestraat 18a, is gratis toegankelijk van dinsdag t/m vrijdag van 9:00-16:00 uur. Buiten die tijden kunnen voorbijgangers via een ‘spiekgaatje’ in de deur een glimp opvangen van de tijdlijn en de fraaie uitstraling van het kerkgebouw.
foto: Anke van der Meer
