Kerk en politiek 2.0
Het thema van de studiedag op 18 oktober jl. van Op Goed Gerucht, een vernieuwingsbeweging van protestantse theologen, was bijzonder actueel: hoe moet de kerk zich verhouden tot de politiek? De twee inleiders van de ochtend verschilden daarover van mening. Volgens Jaap Smit moet de kerk voorzichtig zijn en bruggen slaan in deze gepolariseerde samenleving. Joost Röselaars is van mening dat deze tijd erom vraagt dat de kerk zich duidelijk uitspreekt: extreemrechts vloekt met alles waar het christendom voor staat. In de middag legde een predikant aan ons de vraag voor: moet ik mijn predikant-zijn en mijn klimaatactivisme meer scheiden of juist meer integreren?
Er spelen allerlei grote maatschappelijke thema’s waarover mensen hartstochtelijk van mening verschillen: klimaat, armoede, migratie, vragen rond geweld. Moet de kerk zich uitspreken over deze kwesties? Als je geen gedoe wilt in je gemeente zeg je gewoon: dat is allemaal politiek en politiek hoort niet in de kerk. Dat is een manier om ‘de lieve vrede’ te bewaren, maar m.i. is lieve vrede geen vrede. De bijbel en onze voorganger Jezus spreken zich duidelijk uit over armoede, over vluchtelingen, over hoe om te gaan met je vijand. Maatschappelijke thema’s zijn bijbelse thema’s. Dat de kerk zich moet uitspreken voor deze zaken, dat ze een profetisch geluid moet laten horen, is voor mij geen vraag. Maar de vraag is wel: hoe dan?
Op Facebook stelde een predikant de vraag: kan iemand die kamerlid is voor de PVV (en zich op sociale media als zodanig profileert) organist zijn in een protestantse gemeente? Zo’n vraag roept meteen weer nieuwe vragen op: mag een kerk mensen uitsluiten? We willen toch niet terug naar een verleden waarin de kerk mensen veroordeelde en buitensloot? Nee, daar zou ik niet naar terug willen. Maar je zou wel het partijprogramma van de PVV naast het evangelie kunnen leggen (b.v. Mattheus 25: 31-46), en mensen zelf de conclusie laten trekken of extreemrechts te verenigen is met ‘het christelijk geloof’. Ook is het belangrijk om onderscheid te maken tussen politici die vluchtelingen gebruiken als zondebok en extreemrechtse kiezers, die allerlei redenen kunnen hebben voor deze keuze.
Als christenen zijn we burgers van twee rijken: van het koninkrijk der Nederlanden en van het koninkrijk van God. We begeven ons in twee werelden, werelden waarin verschillende waarden een rol spelen. Gods stem in ons geweten kan ons oproepen om iets te doen of te laten, ‘de meerderheid niet in het kwade te volgen’ (Exodus 23: 2). Burgerlijk ongehoorzaam zijn, omdat het burgerschap van het koninkrijk van God dat van je vraagt. Het lijkt er soms op dat onze politieke voorkeur bepaalt hoe we over een maatschappelijk thema denken. Maar als we elkaar nu eens zouden proberen te vinden op grond van bijbelse verhalen? Om te beginnen bij wat ons samenbrengt, de bijbelse verhalen, en ons samen laten gezeggen, te luisteren naar wat God ons te zeggen heeft.
Ik hoop dat het gesprek over kerk en politiek ook bij ons op een vruchtbare manier kan worden gevoerd.
Luister ook naar de podcast met Jannie en Rikko Voorberg over dit onderwerp.
Tekst: Jannie Nijwening
Beeld: Alice Donovan Rouse
