1e Advent: Dirk Willemsz

De dagen worden korter, het weer kouder, de kerstvakantie komt er aan. Daarom een kerstverhaal voor jongeren. Vier weken lang verschijnen er podcasts met verhalen over de helden van het kerstverhaal voor basisschoolkinderen. Jozef, de ezel, de herbergier en de herders. Zij spelen allemaal een belangrijke rol bij de geboorte van Jezus. Dit verhaal kennen jullie allang; waarschijnlijk hebben jullie het op de zondagsschool gehoord, bij het kerstspel gespeeld, erover gezongen. Voor jullie nu een kerstverhaal met een doopsgezinde held die jullie misschien nog niet kennen.

Vandaag een verhaal uit de Martelaarsspiegel, over het leven van Dirk Willemsz. Een verhaal over vervolging, dun ijs en moeilijke keuzes.

Tegenwoordig ben je vrij om te geloven wat je wilt. Welke godsdienst dan ook, of juist helemaal geen. Vroeger was dat wel anders. In de zestiende eeuw was er één kerk die goedgekeurd werd door de overheid van Nederland. Als je iets anders geloofde kon je vervolgd worden. Pas in 1579 kwam er vrijheid van geweten, wat betekende dat je mocht geloven wat je wilde. Maar als dat iets anders was dan de staatskerk, moest je dat in het geheim doen. Daarom zijn veel doopsgezinde kerken vroeger schuilkerken: aan de voorkant kan je niet zien dat het van binnen een kerk is.

Vanaf dat moment was hij wederdoper

Dirk Willemsz, de held van ons verhaal, leefde in een tijd waarin hij niet mocht geloven wat hij wilde, zelfs niet verstopt in een schuilkerk. Toen Dirk een jonge man was werd hij in Rotterdam herdoopt. Hiermee maakte hij een duidelijk punt: hij verwierp de kinderdoop en de hiërarchie van de staatskerk en de katholieke kerk. Vanaf dat moment was hij een wederdoper, en daar was hij blij mee. (De doopsgezinden komen voort uit de wederdopers.) Hij was toegewijd aan zijn nieuwe geloof en overtuigde meer mensen ervan om ook opnieuw gedoopt te worden. Zoals we eerder al vertelden, kon dit ertoe leiden dat je vervolgd werd. Zo ook Dirk. Hij werd gearresteerd en in de gevangenis gegooid.

Dirk zat lang opgesloten en kreeg niet veel te eten. Hij wist echter te ontsnappen door stukken stof aan elkaar te knopen en een touw te maken. Een bewaker zag hem ontsnappen en probeerde hem te pakken te krijgen. Dirk rende de bevroren vijver over… Omdat hij zo mager was, ging dit goed. De bewaker zakte echter door het ijs en riep om hulp. Dirk stond voor een moeilijk dilemma: zelf ontsnappen of het leven van deze man redden? Vanwege zijn geloof, omdat hij wist wat goed doen was, draaide hij zich om en haalde de bewaker uit het ijskoude water. De bewaker wilde vervolgens Dirk laten gaan, maar de burgemeester stak daar een stokje voor. De bewaker had een eed gezworen, zei de burgemeester, dus hij moest zijn werk doen.

Geen ‘ze leefden nog lang en gelukkig’

Het verhaal van Dirk Willemsz heeft geen ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’. Dirk hield vast aan zijn geloof en zijn overtuigingen, en werd veroordeeld. De rechters zeiden dat hij ‘koppig volhardde in zijn mening’. Dirk werd gedood om zijn geloof. Hij wist dat dit een mogelijkheid was, en toch… Toen het neerkwam op óf ontsnappen, óf iemands leven te redden, koos hij voor dat laatste.

Een held zijn betekent moeilijke beslissingen nemen in moeilijke omstandigheden. Als je gewoon relaxt op de bank zit is het niet moeilijk om na te denken over wat jij zou doen. Maar wat als je écht in zo’n gevaarlijke situatie bent – zou je het dan echt doen? Zou je dan moedig zijn?

Herken je de situatie dat jij iets anders vindt dan iedereen om je heen? Is dat actueel voor je? Misschien herken je het in het groot in de wereld, en ook in je persoonlijke leven. Het nemen van zo’n beslissing als Dirk deed, daar is moed voor nodig. Moed is niet hetzelfde als geen angst hebben, moed is: de angst overwinnen. Zelfs al twijfel je, zelfs al ben je bang – je maakt je keuze.