'niets gebeurt zomaar'. Historicus en schrijver Ivo van de Wijdeven over de rafelranden van Europa, rauwe gebouwen, wat als een predikant zelf pastoraat nodig heeft en nog veel meer. Mondig is 'rauw'
Recensie: Fashion for God
Doopsgezinden hebben een stukje gedeelde geschiedenis met de katholieken. Na de Reformatie waren de katholieken in de Noordelijke Nederlanden veroordeeld tot het beleven van hun geloof in de luwte, en hadden ze ook schuilkerken. Nu heeft het Museum Catherijneconvent een tentoonstelling gewijd aan paramenten uit de 17e en 18e eeuw. Dat zijn religieuze gewaden (kazuivels, dalmatieken en koorkappen), gebruikt in de Rooms- en Oud-katholieke praktijk gedurende die twee eeuwen.
Het midden van de tentoonstelling heeft Maison de Faux, de ontwerpers die de museale ruimte vormgegeven hebben, ingericht. De basis van de deze ruimte vormt de overgang van 17e naar 18e eeuw. De gewaden uit de 17e eeuw kenmerken zich door een hang naar de Middeleeuwen, de tijd van de hoogtijdagen van de katholieken.
De 18e eeuw kenmerkte zich door het feit dat de gewaden gemaakt werden door ‘kloppen’: gemeenschappen van vrouwen die als kloosterlingen de alledaagse dingen binnen de kerk op zich namen. Daaronder viel kosterswerk, het verzorgen van priesters en bisschoppen en het fabriceren van paramenten. Die waren voorzien van prachtig borduurwerk en werden later veelal gemaakt van oude japonnen die dames schonken aan de kerk. Deze vorm van hergebruik resulteerde in zeer uitbundig, kleurrijke design van ongekende kwaliteit. De kloppen bepaalden zelf de ontwerpen en de voorstellingen, die zeer gedetailleerd zijn en vaak Maria als thema hebben.
De middenruimte is rijk gedecoreerd en bestaat aan de ene kant uit twee dalmatieken (priesterlijke misgewaden), een koorkap, handschoenen en muiltjes. De witsatijnen kledingstukken zijn tussen 1628 en 1641 in Haarlem gemaakt voor bisschop Philippus Rovenius. Aan de andere kant van de ruimte zien we een koorkap, twee dalmatieken en een kazuifel uit het begin van de 18e eeuw, kleurrijk en vol bloemmotieven.
Op verschillende plekken is goed te zien hoe japonnen verwerkt werden tot religieuze gewaden, en zie je zelfs op de stoffen de plekken waar de oude naden liepen. Ook kan men op één plek zelfs de verschillende stadia zien, namelijk een stuk van de originele japon en het eindresultaat van kazuifel en koorkap.
De tentoonstelling is spectaculair, omdat de gewaden stuk voor stuk kunstwerken zijn. In combinatie met de prachtige museale ruimte en een goed verhaal is het een must see.
Museum Catherijneconvent – Fashion For God. Te zien t/m 21 januari 2024
Een ingekorte versie van deze recensie werd gepubliceerd in Mondig 5.
Tekst en beeld: Kalle Brüsewitz
